Amsterdamse Donuteconomie

‘Er zijn honderden steden en regio’s die nu naar Amsterdam kijken.’Ruurd Priester, Amsterdam Donut Coalitie

Bloei in plaats van groei: de donuteconomie is een kompas voor de 21e eeuwse economie.

Dit zijn de opbrengsten van tientallen gesprekken, discussies en uitwisseling van Cities for Change. Door uiteenlopende deelnemers en organisaties uit Amsterdam en andere steden in Europa.

Transitie

De donut wijst de weg naar een rechtvaardige, sociale economie die het welzijn van mens en planeet dient. Kortweg: bloei in plaats van groei. Hiervoor geeft het model een sociaal fundament en een ecologisch plafond, de twee ringen waar we binnen moeten blijven om te bloeien. Het sociale fundament is wat we minimaal nodig hebben: voedsel, energie, water, gezondheid, onderwijs, inkomen en werk, vrede en gerechtigheid, politieke invloed, sociale gelijkheid, gendergelijkheid, huisvesting, netwerken (afgeleid van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN). En het ecologisch plafond geeft de planetaire grenzen aan om de planeet als onze enige bron niet uit te putten.

Amsterdam is de eerste stad die de donutstrategie heeft omarmd via haar beleid voor een circulaire economie, met volledig hergebruik van grondstoffen in 2050. Dat is een begin. Want de donut gaat verder dan alleen circulariteit van afval en grondstoffen en zelfs verder dan een breed duurzaamheidsbeleid. Het gaat over alle aspecten van ons bestaan en ons welzijn. Het sociale fundament is dan ook onlosmakelijk onderdeel van de economie.

En dan nog dit …

De donut is een samenhangend, holistisch model voor de economie. Bovenstaande is een enorm gecomprimeerde versie. De grondlegger is Kate Raworth. Lees hier haar introductie op Amsterdam Doughnut City en De Stadsdonut voor Amsterdam dat ze samenstelde met haar Doughnut Economics Lab.

‘Er zijn honderden steden en regio’s die nu naar Amsterdam kijken.’Ruurd Priester, Amsterdam Donut Coalitie

‘Eigenlijk weet niet niemand nog hoe het precies moet, we zijn nieuwe structuren aan het bouwen.’Sumadi Bambang Oetomo, Platform Sierpleinbuurt

‘Amsterdam kan niet met de donuteconomie beginnen zonder economische groei als het primaire doel los te laten en in te zetten op een economie van welbevinden.’ Najah Aouaki, stedelijk strateeg en econoom

Aanbevelingen

Aanbevelingen die van Amsterdam voorloper in de 21^e-eeuwse economie maken:

Stap uit het neoliberale mensbeeld. De donut is een kompas voor een systeemverandering. Daar hoort een reëler mensbeeld bij: wederkerig, samenwerkend en onderling afhankelijk. In plaats van het rationeel economische individu dat uit is op persoonlijk gewin en succes.
Stap af van de aanname dat groei nodig is – geen enkel organisme ter wereld groeit eindeloos. De donut is een kompas voor een systeemverandering vanuit een holistische blik op de economie. Er is niet één technische fix.
De gemeente omarmt de donut ten volle. Beleidsmakers die ook maar iets met economisch of ander stedelijk beleid te maken hebben, gebruiken de vier perspectieven van de donut: sociaal, ecologisch, lokaal en mondiaal. Lees er alles over in De Stadsdonut voor Amsterdam of bekijk dit 5 minuten- filmpje hoe dat in elkaar grijpt.
De gemeente omarmt de donut ten volle, nogmaals. Met een regeneratieve (herstellende) transitie die energie, goederen en grondstoffen hergebruikt en het ecologisch plafond beschermt. En een distributieve transitie die welvaart anders verdeelt, waarde in de stad houdt, extractie en ongelijkheid bestrijdt en het sociale fundament legt. In die ontwerpen zijn doel, netwerken, bestuur, eigenaarschap en financiën beschreven.

‘Eigenlijk weet niet niemand nog hoe het precies moet, we zijn nieuwe structuren aan het bouwen.’Sumadi Bambang Oetomo, Platform Sierpleinbuurt

Op welk probleem zijn die aanbevelingen het antwoord?

Onze huidige manier van produceren en consumeren en de aanname dat economische groei eindeloos is, beschadigt de aarde, onze samenleving, onszelf en toekomstige generaties. Schaarse grondstoffen raken op. De CO2-uitstoot ontwricht het klimaat. We verspillen voedsel. Biodiversiteit neemt af. Ongelijkheid neemt toe. Slechts enkelen profiteren van het huidige economische model – grote groepen mensen op de wereld krijgen hun basisbehoeften niet vervuld, in de wereld en in de stad. En de manier waarop we nu welvaart meten, het bruto binnenlands product, verhult dit allemaal.

Wat gebeurt er al in Amsterdam of andere steden?

Melbourne is flink onderweg om donutstad te worden, en heeft dat gecombineerd met een manier om de stadsgemeenschap erbij te betrekken.
Ook Barcelona is hard aan de slag met de donutstrategie.
Tokyo en het Deense Aarhus zetten de eerste stappen naar een donutstad.
Hoe Sydney, Berlijn, Melbourne, Brussel en Amsterdam het doen, is te lezen in Designing the Doughnut: A Story of Five Cities. Amsterdam staat voorop.
Metropoolregio Parijs lijkt rijk met een bruto binnenlands product van 70 procent hoger dan in de rest van Frankrijk. De blik van de donut toont een ander beeld, met onder meer een op zes inwoners onder de armoedegrens, en vrouwen die maandelijks 24 procent minder verdienen dan mannen.