agenda voor de stad van de toekomst
Translokale samenwerking
Steden trekken samen op voor een systeemverandering in een sterk, solidair netwerk.
Dit zijn de opbrengsten van tientallen gesprekken, discussies en uitwisseling van Cities for Change. Door uiteenlopende deelnemers en organisaties uit Amsterdam en andere steden in Europa.
Transitie
Steden zijn bij uitstek de snelkookpan voor verandering. Daar voelen we de dagelijkse gevolgen van de nood die de wereld treft – denk aan klimaatcrisis, humanitaire crisis, woningnood, ongelijkheid in geld en macht, uitgeputte planeet, sociale uitsluiting.
In veel progressieve steden over de hele wereld groeit een beweging voor een systeemverandering: een sociale, rechtvaardige en duurzame samenleving waarin welzijn van mens en planeet vooropstaan. Om die beweging sterker en groter te maken en die verandering voor elkaar te krijgen, trekken steden, bestuurders, activisten, academici, initiatieven, bewonersgroepen samen op. In zogeheten translokale netwerken – en Amsterdam is daar vanzelfsprekend deel van.
‘Steden moeten samen een vuist maken voor een beter systeem. Zij kunnen het goede voorbeeld geven, de beweging van onderop laten zien.’Marieke van Doorninck, wethouder Duurzaamheid in Amsterdam
Aanbevelingen
- Een sterk, solidair netwerk van Europese steden die samen aan een agenda voor de stad van de toekomst bouwen. Niet het zoveelste, maar een die bestaande netwerken verenigt en nieuwe onderwerpen toevoegt.
- Hierin werken progressieve stadsbesturen op institutioneel niveau samen, en zoeken sociale bewegingen en municipalistische groepen elkaar op. Voor een gezamenlijke, stevige lobby op nationaal en Europees beleid, zoals huisvesting, energierechtvaardigheid, migratiebeleid enzovoorts. En om van elkaar te leren (zie punt hieronder).
- Dit netwerk kan zich organiseren op thema’s, zoals donuteconomie, sociale economie, community wealth building, democratisering, publieke essentiële diensten, lokale en duurzame voedselketens, instrumenten die welzijn meten, ideële banken, alternatieve munten. En op vorm, zoals online forums, kennisbanken, toolkits, geleerde lessen, pacts, gezamenlijke lobby, gezamenlijk onderzoek enzovoorts.
- Lokaal en globaal gaan hier samen, zonder one size fits all: elke stad verschilt in economische omstandigheden, politieke en sociale cultuur en machtsverhoudingen.
Ook nog dit …
Die samenwerking gebeurt al: in het Cities for Change Forum. Van maart t/m juni 2021 met, voor en door bewoners, wijkgroepen, maatschappelijke organisaties, ngo’s, ambtenaren, bestuurders.
‘Steden moeten samen een vuist maken voor een beter systeem. Zij kunnen het goede voorbeeld geven, de beweging van onderop laten zien.’Marieke van Doorninck, wethouder Duurzaamheid in Amsterdam
Op welk probleem zijn die aanbevelingen het antwoord?
Veel problemen waar steden mee kampen, overstijgen het stadsniveau. Of het nu gaat om de fossiele industrie, vastgoedbeleggers, banken, multinationals, bedrijfslobby’s en commerciële netwerken: zij hebben zich wereldwijd georganiseerd. Ook de klimaatcrisis, vluchtelingencrisis, economische recessies, belastingontwijkende multinationals, een uitgeputte planeet en ongelijkheid zijn met elkaar verbonden. Veel wetten en regels zijn van Europese makelij, en zitten doortastende maatregelen op stedelijk niveau in de weg. De antwoorden hierop zijn er volop. Maar zijn te vaak te versnipperd en te weinig samengebald om echt een systeemverandering voor elkaar te krijgen.
Wat gebeurt er al in Amsterdam of andere steden?
- Cities for Change Forum is uiteraard translokaal. Van maart t/m juni 2021 vonden zo’n 136 organisaties, initiatieven en netwerken en 2785 deelnemers uit zo’n 38 steden uit 30 landen en 4 continenten elkaar.
- Het bekendste burgerplatform is Barcelona en Comù dat sinds 2015 in het gemeentebestuur zit en de burgemeester heeft geleverd.
- In Kroatië zijn kleine, groene partijen, het municipalistische initiatief Zagreb je NAŠ! (Zagreb van ons!), sociale en milieubewegingen, LGBTQ+ activisten en vakbonden verenigd in Možemo!. In mei 2021 won Možemo! 23 van de 47 zetels in de gemeenteraad van Zagreb en leverde de burgemeester.
- In Belgrado is het municipalistische Ne davimo Beograd (Don’t let Belgrade d(r)own) erg actief, en won net niet de gemeenteraadsverkiezingen
- Grenoble heeft met burgemeester Eric Piole van Grenoble en Comun een echt municipalistische agenda. De Parijse burgemeester Anne Hidalgo komt uit het burgerplatform Paris en Comun.
- Fearless Cities was de naam van een grote internationale municipalistische conferentie in 2017 in Barcelona van meer dan 700 activisten en onderzoekers uit meer dan 100 organisaties, die zich inzetten voor democratisering, feminisering van de politiek en een economie die zorgt voor mens en milieu. Daarna volgde nog een aantal landelijke ‘Fearless’ conferenties. Cities for Change nam het internationale stokje over in 2021.
- Op het platform Transformative Cities onderzoeken grassroots movements tot metropolen als Parijs en Barcelona democratische oplossingen voor essentiële voorzieningen als water, energie en huisvesting. Transformative Cities geeft ook de Atlas of Utopias uit, die de schijnwerper zet op steden en collectieven die die oplossingen in de praktijk brengen.
- Geboren uit een los, informeel netwerk van organisaties, projecten en privépersonen, is het European Municipalist Network nu een project om politieke macht van de grond af op te bouwen en te experimenteren met democratisering. De bijbehorende municipalistische school verzamelt kennis en ervaringen en organiseert geregeld webinars en lessen.
- Op Commonspolis verzamelen municipalistische platforms uit Spanje en Frankrijk alternatieven voor de systeemcrisis.
- Er zijn al zo’n 200 stedenkoepels in Europa over net zo veel thema’s.
Verder lezen, luisteren of kijken
Het Cities for Change Forum is uiteraard translokaal:
- Alle Transition Talks zoals over digitale democratie, vluchtelingen, klimaatcrisis, zijn internationaal samengesteld
- Een webinar over hoe het Europese post-corona herstelfonds een echt groene economie moet aanjagen
- The Municipalist Schoolhield een aantal sessies over huisvesting, instituties en ecologische transitie, met sprekers uit verschillende Europese landen.
- Zweden, Kroatië en Italiëwisselen ervaringen uit over de regeneratieve economie.
- In New European Bauhaus x Amsterdamover hoe Amsterdam in het Nieuw Europees Bauhaus past, een interdisciplinair initiatief om op het kruispunt van kunst, sociale inclusie, wetenschap en technologie stad te ontwerpen.
En verder …
- Check de mini-encyclopedievan municipalistische basisbegrippen. Municipalisme is ook wel de vlag voor groeiende beweging van steden wereldwijd die aan een rechtvaardige, democratische economie, tolerante, solidaire samenleving bouwen, staat ook wel bekend als municipalisme.
- Een longread over de economische en politieke macht van steden, en lokale oplossingen voor globale problemen
